Hình tượng người lính Tây Tiến và Việt Bắc dàn ý chi tiết nhất 2021

Đề bài: Hình tượng người lính Tây Tiến và Việt Bắc

Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

Mắt chừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm

Rải rác biên cương mồ viễn xứ

Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh

Áo bào thay chiếu anh về đất

Sông Mã gầm lên khúc độc hành

(Tây Tiến, SGK Ngữ văn 12, tập 1)

Cảm nhận của anh/chị về hình tượng người lính Tây Tiến trong đoạn thơ ở trên. Từ đó liên hệ với bài thơ Việt Bắc – Tố Hữu (SGK Ngữ văn 12, tập 1) để nhận xét về vẻ đẹp của hìnnh tượng người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp.

Mở bài

Hình tượng người lính Tây Tiến và Việt Bắc dàn ý chi tiết! Quang Dũng là gương mặt tiêu biểu trong nền thơ ca kháng chiến chống Pháp, với hồn thơ hào hoa đầy  lãng mạn thấm đượm tình đồng bào đồng chí. Tây Tiến  được coi  là bài thơ hay nhất, tiêu biểu nhất của nhà thơ Quang Dũng. Bài thơ được tác giả viết ra vào năm 1948 ở Phù Lưu Chanh khi ông đã  rời xa đơn vị Tây Tiến một thời gian.

Tố Hữu là nhà thơ lớn của dân tộc cũng như đất nước , thơ của ông đã song hành cùng những chặng đường của kháng chiến cách mạng Việt Nam. Bài thơ Việt Bắc là một thành công đặc biệt trong cuộc đời làm  thơ Tố Hữu. Tác phẩm vừa là bản tình ca ngọt ngào  về tình cảm cách mạng – giữa đoàn cán bộ miền xuôi với nhân dân con người  Việt Bắc, vừa là bản hùng ca về cuộc kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ hi sinh mà  vô cùng vẻ vang của dân tộc.

Hai đoạn trích được trích từ hai bài thơ đều tái hiện được rõ vẻ đẹp của những đoàn quân ra trận, song mỗi nhà thơ lại có những cách khám phá cũng như phong  cách thể hiện riêng.

Thân bài

Vẻ đẹp bi tráng của đoàn quân Tây Tiến trên đường hành quân.

Cái bi thương của người lính được gợi lên chính từ ngoại hình ốm yếu gầy gò , tiều tụy, đầu thì  trọc, da dẻ ai cũng xanh như màu lá. Sở dĩ người lính Tây Tiến đầu trọc da xanh là do hậu quả của những tháng ngày hành quân vất vả bất chấp nắng mưa vì đói và khát, là dấu ấn của những trận sốt rét ác tính oanh tạc khi đóng quân ở trong rừng .

Hình ảnh đoàn binh không mọc tóc không phải là sản phẩm của trí tưởng tượng mà nét vẽ này xuất phát chính  từ một hiện thực trong cuộc sống vô vàn khó khăn của người lính Tây Tiến: họ phải cạo trọc đầu để giảm bớt những bất tiện trong sinh hoạt khi  ở trong rừng và để tạo thuận lợi khi đánh trận; có khi những cái đầu không mọc tóc kia là hậu quả biết bao trận sốt rét liên miên nơi rừng thiêng nước độc.

Và dù hiểu theo cách nào đi chăng nữa thì đó cũng là hình ảnh gợi lên biết bao sự gian khổ thiếu thốn, khắc nghiệt mà  chiến tranh gây ra . Tuy nhiên với cách diễn đạt độc đáo của nhà thơ  Quang Dũng, hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên không tiều tụy, nhếch nhác mà còn kiêu dũng và ngang tàng. Nói về nhưng người lính , Quang Dũng vẫn dùng từ đoàn binh – gợi cảm giác về một đội ngũ đông đảo mạnh mẽ , vô cùng hừng hực khí thế.

Hình ảnh quân xanh màu lá ở đây có thể hiểu là màu xanh của áo  lính hay màu xanh của lá ngụy trang khiến cho cả đoàn quân đều mang trên mình màu  xanh màu lá. Nhưng theo mạch thơ có lẽ còn nên hiểu đây là câu thơ đang miêu tả những gương mặt xanh xao, gầy yếu vì những côn sốt rét rừng, vì cuộc sống hết sức  kham khổ. Ở đây cho thấy  cách diễn đạt của của Quang Dũng khá tinh tế khi miêu tả hình ảnh đoàn quân xanh màu lá chứ không phải xanh xao, người lính do đó mà như hài hòa cùng với thiên nhiên bao la, ốm nhưng không  yếu, ốm mà vẫn vô cùng  trẻ trung, vẫn tràn đầy sức sống và sức mạnh .

Đối lập vẻ ngoài tiều tụy là khí phách ngang tàng bên trong, kết hợp từ dữ oai hùm gợi cho người đọc thấy  được trên gương mặt xanh xao, gầy ốm của người lính nhưng0 vẫn toát lên vẻ dữ dội, kiêu hùng của những con hổ nơi rừng sâu . Dường như là  ở miền đất hoang sơ, bí ẩn đó có bóng hình con  hổ rình rập, để dám đe dọa với cọp trêu người thì người lính cũng phải có  có sự oai hùm dữ dội, uy nghi để chế ngự và dành  chiến thắng.
Những cơn sốt rét rừng ấy không chỉ có trong thơ Quang Dũng mà còn để lại dấu ấn đau thương trong thơ ca kháng chiến trường kì  chống Pháp nói chung. Thơ ca thời kỳ kháng chiến khi viết về hình ảnh  người lính thường nói đến những căn bệnh sốt rét hiểm nghèo:

Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh

Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi

(Đồng chí – Chính Hữu)

Giọt giọt mồ hôi rơi

Trên má anh vàng nghệ

Anh vệ quốc quân ơi

Sao mà yêu anh thế.

(Cá nước – Tố Hữu).

Sau này một nhà thơ trẻ thời kì kháng chiến chống Mỹ cũng đã  viết về căn bệnh sốt rét rừng của những người lính bằng những vần thơ tê tái:

Nơi thuốc súng trộn vào áo trận

Cơn sốt rừng đi dọc tuổi thanh xuân.

Họ còn là những chàng trai Hà Nội hào hoa đầy  lãng mạn:

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm.

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới là đôi mắt thao thức về quê hương thủ đô  Hà Nội, về một dáng lả lướt  kiều thơm trong mộng. Mộng và mơ gửi về hai phía ở phía xa chân trời: biên giới hướng về  Hà Nội. Người lính Tây Tiến không chỉ biết mỗi cầm súng cầm gươm theo tiếng gọi của non sông mà giữa bao nhiêu gian khổ đó, thiếu thốn ấy thì trái tim họ vẫn rung động, vẫn nhớ nhung về những  vẻ đẹp của Hà Nội: đó có thể là phố cũ hoặc  trường xưa… hay chính xác hơn là nhớ về hình bóng của những người bạn gái đang ở Hà Nội với dáng vẻ  yêu kiều đầy  diễm lệ. Câu thơ của nhà thơ  Quang Dũng gợi nhắc người đọc tới một câu thơ của Nguyền Đình Thi:

Những đêm dài hành quân nung nấu

Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu.

Nỗi nhớ về người yêu nhớ dáng kiều thơm nào đó thật đời thường và bình dị nhưng cũng thật cao quý. Nó khiến cho hình ảnh người lính trở nên thật chân thực gần gũi hơn với người đọc . Nỗi nhớ ấy trong hành trang của họ như đã tiếp thêm sức mạnh nghị lực để chiến đấu và dành  chiến thắng, nó như một điểm tựa cho thêm vững chắc cho những thanh niên học sinh Hà Nội rời ghế nhà trường tham gia chiến trận – những con người ấy  lưng đeo gươm tay mềm mại bút hoa.

 Liên hệ

Trong chặng đường hành quân có biết bao gian khổ đó , thiên nhiên có thể vừa là bạn vừa là đối thủ thử thách cơ thể ý chí nghị lực của người lính. Cùng hoạt động trên địa bàn rừng núi Tây Bắc trong cuộc kháng chiến chống Pháp vì vậy Tác giả Quang Dũng và Tố Hữu đều nêu lên cái nhìn khái quát chung cuộc kháng chiến của ta là một cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc dành lại tự do… , ta thấy rằng những đoàn quân trong thời kì kháng chiến chống Pháp đều được tái hiện xây dựng lên  bởi vẻ đẹp hào hùng, bởi lý tưởng cao đẹp và ý chí kiên cường bất khuất  bởi những con người không ngại khó khăn  gian nan   hiểm nguy và  thiếu thốn ở nơi chiến trường đầy khốc nguy hiểm . Cả hai đoạn thơ trên đều mang theo  khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn khi tái hiện được lại  không khí kháng chiến sục sôi trên các ngả đường đồng thời thể hiện niềm tin vào tương lai tất thắng  cuộc kháng chiến của những người lính nói riêng và cả dân tộc Việt Nam nói chung.

Đây là một cuộc chiến tranh sáng ngời chính nghĩa hợp với ý trời  thuận với lòng dân. Cho nên lực lượng của ta ngày càng trưởng thành đông đảo  và  thành lớn mạnh không ngừng. Từ một đội quân trên dưới ba mươi người xuất phát từ cây đa Tân Trào hôm đó  mà nay  dưới sự chi huy của đồng chí Võ Nguyên Giáp, hôm nay chúng ta đã có một đội quân hùng mạnh thiện chiến liên tiếp gặt hái được những chiến công chói lọi: Thu Đông, Sông Lô, Biên Giới…

Giờ đây tất cả  chúng ta đang chuẩn bị tổng phản công bằng một chiến dịch lịch sử. Chúng ta đã hoàn toàn làm chủ được chiến trường Việt Bắc cả về thế lẫn lực. Cho nên đoàn quân ra trận hôm nay đã xuất phát từ mọi ngả đường Việt Bắc như những gọng kìm nhằm bao vây lấy  quân giặc đang co cụm lại  ở những cứ điểm cuối cùng:

Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như là đất rung

Câu thơ thứ hai mở đã ra một bối cảnh rất khác, đó là ngày kháng chiến đánh chống Pháp, máy bay địch chủ yếu hoạt động chính vào ban ngày. Do đó ta phải liên tục hành quân đêm xưa là rừng núi là đêm (Tố Hữu). Trên các nẻo đường  ở Việt Bắc đêm nối đêm cứ rầm rập  hành  quân ra trận. Từ láy rầm rập là một từ tượng thanh rất gợi cảm lôi cuốn . Nó diễn tả toàn bộ những bước chân đi đầy khí thế hăng say và sức mạnh áp đảo của một tập thể người đông đúc có đội ngũ chỉnh tề. Với từ rầm rập đặc sắc ấy  cho thấy   cuộc ra trận của quân ta bỗng trở thành một cuộc hành quân diễu binh hùng tráng:

Xuân hãy xem cuộc diễn binh hùng vĩ

Ba mươi mốt triệu nhân dân

Tất cả hành quân

Tất cả thành chiến sĩ.

Vì thế mà  từng bước chân của đoàn quân ấy đêm đêm như làm rung chuyển cả một vùng  đất. Hình ảnh thơ mang đậm mầu sắc của sự  hùng tráng. Từ cái nhìn chung và bao quát  ở câu một và hai đến đây, tác giả đi sâu vào trong  cái nhìn cụ thể. Nếu ở câu trên, tác giả  miêu tả  khí thế ra trận của quân ta qua ấn tượng của thính giác, thì cho đến  các câu sau, tác giả tả bằng chính thị giác: Quân đi điệp điệp trùng trùng. Từ láy điệp điệp trùng trùng thật giàu ý nghĩa để diễn tả. Nó gợi  lên trong ta thấy được  những đoàn quân ra trận nối dài vô tận và rất hùng vĩ như biết bao  dãy núi kế tiếp nhau vậy. Sau này nhà thơ Phạm Tiến Duật cũng đã viết nên:

Từ nơi em gửi tới nơi anh

Những đoàn quân trùng trùng ra trận

Như tình yêu nối trời vô tận

Ở đây ta lại một lần  bắt gặp một hình ảnh thơ được viết với bút pháp cường điệu mang đậm màu sắc của anh hùng ca. Vì vậy sức mạnh khí thế tinh thần  của đoàn quân ra trận đã được nâng cao  ngang tầm với sức mạnh của thiên nhiên sông núi. Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan. Câu thơ vừa có ý nghĩa tả thực vừa có ý nghĩa khái quát cũng như  tượng trưng sâu xa. Trước hết nó diễn tả hình ảnh  đoàn quân đi trong đêm, đầu súng lấp lánh  cùng với ánh sao trời. Nhưng đó cũng là lấp lánh ánh sao của  lý tưởng niềm tin chiến thắng .

Hình ảnh tươi sáng ấy kết hợp đan xen cùng  với hình ảnh chiếc mũ nan giản dị trang bị còn thiếu thốn của anh bộ đội, tạo ra cho anh một vẻ đẹp bình dị mà  đầy cao cả, bình thường mà vô cùng vĩ đại. Nhà thơ Chính Hữu cùng đã có câu thơ rất hay và nổi tiếng  Đầu súng trăng treo.

Hai câu thơ cuối cùng của đoạn thơ cho ta thấy  khí được rõ thế khẩn trương của cuộc kháng chiến:

Nghìn đêm thăm thẳm sương dày

Đèn pha bật sáng như ngày mai lên

Tiếp theo đoàn dân công là những binh  đoàn xe chở vũ khí đạn dược ra chiến trường. Những chiếc xe nối đuôi nhau, đèn pha bật sáng trưng cả một vùng như ánh sáng ban ngày. Chỉ đơn giản  bằng một hình ảnh ấy, Tố Hữu đã diễn tả được cái đông đảo  và hùng mạnh tràn đầy khí thế của lực lượng cơ giới quân ta. Hai câu thơ chỉ rõ có hai hình ảnh đối lập: Nghìn đêm thăm thẳm sương dày với Đèn pha bật sáng như ngày mai lên đã làm nổi rõ được sự trưởng thành vượt bậc của quân ta và niềm tin tất thắng của những  con  người cầm súng  ra trận. Nếu ở trong đoạn thơ trước, chúng ta phải mai phục , phải  nương náu nơi rừng sâu, ẩn nấp trong những con dãy núi thẳm hàng ngàn đêm tăm tối gian khổ thăm thẳm sương dày để có giờ phút bừng sáng quật khởi đầy niềm tin chói lọi này.

Tuy nhiên là , hai đoạn thơ còn thể hiện những nét riêng biệt trong phong cách sáng tác và nét bút  của hai tác giả. Quang Dũng không hề né tránh những hiện thực khó khăn thiếu thốn và gian nan của người lính phải trải qua. Không chỉ miêu tả vẻ ngoài mang đậm tráng trí của người lính thời xưa Quang Dũng còn tập trung khắc họa vẻ đẹp tâm hồn bên trong người lính tiềm ẩn nhiều nét mộng mơ hào hoa rất Tây Tiến.

Những người lính hào hoa và phóng khoáng, được tái hiện trong khung cảnh vô cùng khắc nghiệt của thiên nhiên Tây Bắc, trong đói khổ, nằm trên sự thiếu thốn và căn bệnh sốt rét hoành hành mà vẫn hiên ngang, tinh thần  bất khuẩt. Trong khi đó thì  Tố Hữu chủ yếu ngợi ca sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, hình ảnh người lính hiện ra  hết sức giản dị, nhưng vô cùng dũng cảm, hiện ra trong đoàn quân đông đảo và  hào hùng.

Nếu Quang Dũng dùng thể thơ thất ngôn với nhiều từ ngữ như là  Hán – Việt: đoàn binh, biên giới, kiều thơm… tạo nên không khí hùng tráng phảng phất không khí của  thời xưa, giọng thơ cổ điển nhưng cũng rất  hiện đại. Còn  nhà thơ Tố Hữu sử dụng nhuần nhuyễn thể thơ lục bát truyền thống, bằng nhiều những  từ láy tượng thanh, gợi cảm và những  ngôn ngữ sử thi hùng tráng, giọng thơ sôi nổi hào hùng mãnh liệt , Tố Hữu đã tái hiện bức tranh tổng kết về cái hông khí sôi động, hào hùng và  lớn mạnh của quân và dân ta trong kháng chiến trường kì  chống Pháp.

Để có những nét khác biệt ấy là do hoàn cảnh sáng tác và phong cách nghệ thuật qua từng thời điểm khác nhau của hai tác giả. Quang Dũng viết bài thơ Tây Tiến từ  trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp vô cùng gian khổ. Hồn thơ ông mang đậm  nét phóng khoáng, tài hoa cũng không kém phần  lãng mạn. Còn nhà  Tố Hữu viết Việt Bắc trong thời kì thắng lợi, đã  giải phóng miền Bắc, lịch sử cũng đã  bước sang trang mới, nên thơ ông cũng mang theo nhiều sự  lạc quan và có niềm tin hơn. Bên cạnh đó thì  thơ Tố Hữu mang theo  phong cách trữ tình chính trị, nên do đó, ông thiên về ngợi ca lòng tin với cách mạng cũng như  với chiến thắng dân tộc.

Kết bài

Cả hai tác giả đều có nhiều những trải nghiệm từ thực tế chiến đấu nên thơ đều có chất hiện thực để khắc họa hình tượng người lính trong kháng chiến chống Pháp. Đó là sự bước tiếp nối cùng  với hình tượng sĩ phu yêu nước  ở trong quá khứ, và là cũng chính  hình ảnh  mở đầu cho hình tượng chiến sĩ giải phóng quân kiên cường trong cuộc kháng chiến chống Mỹ sau này. Đó là chính những tượng đài bất hủ của lòng yêu nước và tự hào dân tộc của nhân dân  đất nước ta  . Từ hình tượng người lính nên   có thể khắc họa lên hình ảnh  một đất nước với nhiều đau thương hy sinh  mà  đầy anh dũng:

Nước Việt Nam từ trong máu lửa

Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.