Rừng xà nu Phạm Minh Nhật Phân tích hình tượng nhân vật Tnú chi tiết nhất

Đề bài:Phân tích hình tượng nhân vật Tnú

Mở bài

Nguyễn Trung Thành là nhà văn đã sống và gắn bó với Tây Nguyên trong suốt cả hai cuộc kháng chiến trường kì gian khổ  chống Pháp và Chống Mĩ. Vudng đất Tây Nguyên đã thổi hồn vào những trang viết của ông như :”Đất Nước đứng lên”, “Rừng Xà Nu”. Tác phẩm “Rừng Xà Nu” được xem là bản Hịch tướng sĩ ở  thời đánh Mỹ. Ấn tượng sâu đậm nhất trong lòng biết bao  bạn đọc về tác phẩm này đó chính là hình tượng nhân vật Tnú – người anh hùng của dân tộc của  Tây Nguyên, người tiêu biểu cho chân lý  kháng chiến cách mạng ngàn đời.

Thân bài

Đôi nét về tác phẩm

Tác phẩm “Rừng Xà Nu” được ra đời vào thời điểm mùa hè của  năm 1965 khi đế quốc Mỹ bắt đầu tiến hành  cuộc chiến tranh cục bộ. Tác phẩm đã được in trong tập “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc”. Bối cảnh của thiên truyện  chính là mảnh đất Tây Nguyên với biết bao những con người anh hùng, kiên trung dũng cảm và  bất khuất.

Tnú con người gai góc, dũng cảm, mưu trí

Khi  còn bé , Tnú sống trong một  hoàn cảnh bất hạnh,  vô cùng thiệt thòi đáng thương nhưng lại rất cứng cỏi và đầy lòng dũng cảm  gan dạ. Cha mẹ của Tnú không may  mất sớm nên Tnú được dân làng cưu mang  nuôi dưỡng và dậy thành người . Tnú chính là người con chính gốc của dân làng Xôman – đứa con của toàn thể  nhân dân. Cũng như người dân làng đã nói rằng  “có cái bụng thương núi, thương nước”, Tnú đã sớm có lòng yêu nước thương dân muốn bảo vệ làng xóm quê hương mình .

Chính từ tấm lòng này, Tnú đã mở rộng thành tình yêu muốn gắn bó trung thành và  thủy chung sâu nặng  đối với Cách mạng . Vì vậy ngay từ những bước đi  chặng đầu của cuộc đời, Tnú đã xuất hiện với tư cách của một  người anh hùng Tây Nguyên thời kháng chiến  chống Mỹ. Dù cho  còn nhỏ,  nhưng Tnú đã sớm tỏ ra gan góc   táo bạo, có tinh thần  đầy quả cảm như các anh Kim Đồng, Lê Văn Tám và cả  Vừ A Dính…

Bất chấp sự vây lùng truy sát  khủng bố dã man của kẻ thù, chặt đầu những người đi nuôi và giúp đỡ cán bộ “chúng treo cổ anh Xút lên gốc cây vả đầu làng; chặt đầu bà Nhan buộc tóc treo đầu súng”. Vượt qua nhiều  nỗi sợ hãi Tnú đã cùng với Mai xung phong vào đi rừng bảo vệ anh Quyết, một cán bộ tận hiến  trung kiên của Đảng.

Đây là một công việc vô cùng khó khăn và đầy nguy hiểm có thể bị giặc bắt bất kì lúc nào  nhưng Mai và Tnú đã làm rất tốt để dân làng Xô man mãi tự hào “Năm năm chưa hề có cán bộ nào bị giặc bắt hoặc bị giết ở trong rừng làng này”.

Tnú còn là một người mang trong mình  phẩm chất chính trực, trong sáng và lòng  trung thực, tính tình  thẳng thắn như cây Xà Nu. Tnú quyết tâm học cho bằng được cái chữ Cụ Hồ để mong sau này  trở thành cán bộ giỏi thay anh Quyết, nếu chẳng  may anh Quyết có bị hy sinh. Nhưng Tnú lại học chữ hay quên. Bởi vì vậy, khi học chữ bị  thua Mai, Tnú giận mình quá “đập bể cái bảng nứa” rồi tự trừng phạt cái tội hay quên của mình bằng cách tự mình  “cầm hòn đá tự đập vào đầu, chảy máu ròng ròng”.

Hành động này nói rằng suy nghĩ của Tnú  nóng nảy, nông nổi nhưng nó lại biểu lộ được ý chí, quyết tâm sắt đá đang chảy trong huyết  mạch  của một con người có chí khí, vì không học được chữ nên tự trừng phạt bằng cách đập đá vào đầu  mình cho đau cho nhớ mà cố gắng hơn. Sau khi được anh Quyết bảo ban khuyên răn, Tnú dẹp bỏ đi tính tự ái của bản thân , quyết tâm học lấy cái chữ. Đây chính là một phẩm chất vô cùng  đáng quý để sau này Tnú trở thành một chiến sĩ cách mạng thực thụ.

Tuy rằng Tnú học cái chữ không mấy sáng dạ nhưng khi làm liên lạc chuyển thư cho anh Quyết, Tnú nhanh nhẹn và  có cái đầu sáng lạ lùng. Vốn đã là con người nhanh trí, táo bạo thích những điều mạo hiểm. Tnú thì  “không bao giờ đi đường mòn”, bị giặc bao vây các nẻo đường, “Tnú leo lên cây  cao nhìn quanh một lượt rồi xé rừng mà đi vượt qua tất cả vòng vây”.

Tnú không thích  vượt qua suối những nơi nước cạn dễ đi mà thường muốn băng qua những con thác hiểm như cưỡi lên lưng con cá kình to lớn . Khi chẳng may  bị giặc bắt, Tnú trở nên gan dạ, tinh thần vững vàng trước kẻ thù. Có lần khi đang chuẩn bị vượt qua con thác ở sông Đaknang, thì họng súng đen ngòm của bọn giặc đã áp sát  chĩa thằng vào tai lạnh ngắt.

Tnú kịp nuốt chửng  lá thư của anh Quyết vào bụng để bảo đảm hoàn toàn bí mật của  cách mạng. Tnú bị giặc bắt phải chịu  biết bao đòn roi, thương tích và máu đã đổ lên Tnú. Máu của Tnú cũng đẫ đã chảy, bị  đông lại và quyện thành “từng cục máu lớn” như vết thương trên những cây Xà Nu kết tụ bao nỗi đau thương và ý chí của sự  phản kháng.

Bọn giặc  dẫn Tnú về làng. Địch tra tấn và liên tục  hỏi “Cộng sản ở đâu?” Tnú đã không ngần ngại đặt bà  tay lên bụng và nói rằng : “Ở đây này!”. Câu nói này của Tnú là câu nói thể hiện được rõ  lòng dũng cảm và gan dạ, dám làm dám chịu tinh thần  bất khuất hiên ngang trước kẻ thù “Uy vũ không thể khuất phục”. Đó còn là lời thề dữ dội thể hiện rõ ràng lòng trung thành tuyệt đối với Cách mạng của không chỉ riêng Tnú mà còn là tấm lòng trung thành của làng Xô Man kiêu hùng bất khuất.

Tnú chàng trai có trái tim yêu thương và lòng căm thù giặc: sống nghĩa tình và mang trong mình ba mối thù của bản thân, gia đình và buôn làng.

Ba năm sau khi bị giam , Tnú vượt ngục trở về để trực tiếp lãnh đạo dân làng Xô man đứng lên đánh giặc theo lời anh Quyết dặn dò  trong thư trước khi anh Quyết hi sinh. Trong mắt của bọn thằng Dục trong làng thì  Tnú là “con cọp” của núi rừng Tây Nguyên chỉ “nay mai là làm loạn núi rừng này rồi”. Trong lòng của những người  nhân dân Xô Man, Tnú chính là tinh thần  là linh hồn của cuộc kháng chiến.

Và Mai chính là  người bạn từ thuở thiếu thời, đã cùng Tnú trưởng thành qua những năm tháng đầy thử thách khốc liệt chết chóc của chiến tranh nay đã là vợ của Tnú. Hai người đã đứa con trai kháu khỉnh vừa đầy tháng là hoa trái đầu mùa của mối tình thơ mộng và vô cùng thủy chung ấy. Hạnh phúc gia đình trọn vẹn lứa đôi của Tnú đang đẹp như ánh trăng ngày rằm  lung linh tỏa sáng cả núi rừng Tây Nguyên.

Thì kẻ thù tàn bạo tràn đến đã đập vỡ tổ ấm yên vui của Tnú và gieo rắc biết bao tang thương cho dân làng Xô Man “Chúng nó đóng lại trong làng bốn đêm. Ngọn roi của chúng không từ một ai. Tiếng kêu khóc dậy cả làng”. Độc ác hơn cả chúng đã ra tay  giết vợ con Tnú bằng trận mưa roi sắt, hòng uy hiếp chấn áp tinh thần Cách mạng của anh, người cầm đầu cũng chính là  linh hồn của cuộc nổi dậy.

Đoạn văn diễn tả sự bất lực của bản thân Tnú trước cái chết của vợ con thật là  bi thương tràn đầy xúc cảm và ấn tượng với người đọc  “Tnú đã bỏ gốc cây của anh. Đó là một cây vả. Anh đã bứt đứt hàng chục trái vả mà không hay. Anh chồm dậy… bụng anh như có lửa đốt. Chỗ hai con mắt anh bây giờ là hai cục lửa lớn”. Sự căm thù  phân nộ đau nhói trong tim và bừng cháy trong hai con mắt – một chi tiết vô cùng  dữ dội. Tnú liều mình nhảy vào giữa đám lính, hai cánh tay lúc đó như là cánh gỗ lim của anh ôm chặt lấy mẹ con Mai. Nhưng đã không còn kịp nữa rồi !

Đó không chỉ là bi kịch đối  riêng với  Tnú mà còn là bi kịch của tất cả  dân làng Xô Man bởi trong tay họ không hề  có vũ  khí, họ chỉ có vọn vẹn là hai bàn tay không. Có lẽ chính vì lý do   vậy mà ở giữa câu chuyện về cuộc đời Tnú, ông cụ Mết đã dừng câu chuyện lại và để nhắc đi nhắc lại nhiều lần  đến bốn lần câu nói “Tnú không cứu sống được mẹ con Mai”. Chỉ vì Tnú chẳng có gì ngoài   hai bàn tay không. Rồi ông cụ cất cao giọng nói  sấm truyền ra một chân lý rực lửa “Chúng nó đã cầm súng mình phải cầm giáo”.

Tnú bị bắt và bị trói lại . Vợ và con chết cả rồi nhưng Tnú không hề  khóc lóc . Anh ghìm nén toàn bộ  nỗi đau và tự  cố gắng vượt qua bi kịch cá nhân để tiếp tục sống và chiến đấu vì cách mạng . Trước cái chết đã và đang cận kề, Tnú không hề cho thấy vẻ run sợ mà anh cảm thấy mình thật bình thản. Anh nghĩ trong đầu  “Đứa con chết rồi. Mai chắc cũng chết rồi,Tnú cũng sắp chết”.

Nhưng Tnú không hề run  sợ, điều  mà khiến  Tnú day dứt và băn khoăn nhất chính là “rồi khi có lệnh của Đảng cho đánh ai sẽ lãnh đạo dân làng Xô Man đánh giặc?… chỉ tiếc cho Tnú không sống được tới ngày cầm vũ khí đứng dậy với dân làng”. Tnú hoàn toàn không nghĩ đến bản thân mình nữa, Tnú đã đặt cái chung và cả  cái nhiệm vụ lên trên bi kịch của chính mình. Đó là thái độ biến đau thương trở thành hành động thực tế .

Bị kẻ thù tra tấn tàn bạo nhưng cái  bản lĩnh can trường  của người cộng sản trong Tnú lại rất kiên cường, vững chãi: Để uy hiếp trấn áp được  tinh thần cách mạng của dân làng Xô Man và uy hiếp tinh thần của Tnú. Giặc đã dùng giẻ tẩm nhựa xà nu để đốt cháy  mười đầu ngón tay của anh. Chúng định dùng ngọn lửa nhằm để  thiêu rụi ý chí đấu tranh của dân làng Xô man. Nhưng chúng đã sai hoàn toàn . Chính vì cái  ngọn lửa trên mười đầu ngón tay của Tnú đã thắp sáng rực rỡ  lên ngọn lửa đồng khởi, ngọn lửa đấu tranh của tất cả dân làng Xô man.

Chúng muốn đốt ta thành tro bụi
Ta hóa vàng nhân phẩm lương tâm
Chúng muốn ta bán mình ô nhục
Ta làm sen thơm ngát giữa đầm
(Tố Hữu)

Đoạn văn diễn tả được toàn bộ tinh thần bất khuất của người anh hùng Tây Nguyên thật mãnh liệt. “Một ngón tay Tnú bốc cháy. Hai ngón, ba ngón. Không có gì đượm bằng nhựa Xà nu”. Mười ngón tay của Tnú nhanh chóng trở  thành mười ngọn đuốc sống ngọn đuốc thắp lên tinh thần cách mạng . Kì lạ thay ở trong hoàn cảnh ấy  người Cộng Sản ấy không hề kêu van, dù cho có là “Anh nghe lửa cháy trong lồng ngực, cháy ở bụng. Máu anh mặn chát ở đầu lưỡi. Răng anh đã cắn nát môi anh rồi”.

Đúng là như vậy  Tnú không thèm kêu van vì “người cộng sản không thèm kêu van”. Nhưng Tnú đã thét lên một tiếng vang dội cả làng  “Giết”. Tiếng thét ấy như đã  làm rung chuyển núi rừng, làm lay động tâm can của từng  con người. Và cộng hưởng theo cùng tiếng thét ấy là những  tiếng chân người chạy rầm rập trên nhà Ưng. Tiếng của cụ Mết ồ ồ “Chém! Chém hết!”.

Tiếng thét ấy bỗng nhiên trở thành ngòi nổ làm bùng cháy cả khối thuốc nổ căm hờn của dân làng Xôman. Với những vũ khí thô sơ như là giáo, là mác đã theo  họ vùng lên chém chết bọn ác ôn. Trong phút chốc đã khiến cho xác mười tên giặc đã nằm ngổn ngang quanh đống lửa.

Có thể nói rằng  cuộc đời bi tráng của Tnú là điển hình cho con đường đầy giẫy đau thương để đến với cách mạng của người dân Tây Nguyên, góp phần làm sáng tỏ  rõ ràng  chân lý của thời đại: Phải dùng bạo lực cách mạng để nhằm mục đích tiêu diệt bạo lực phản cách mạng; đấu tranh vũ trang là con đường tất yếu để tự giải phóng cho dân tộc cho đất nước .

Cuộc đời bi tráng đầy dẫy đau thương bi tráng  của Tnú đã làm sáng tỏ một chân lý giản dị mà sâu xa của cuộc sống được cụ Mết truyền dạy cho con cháu: “sau này, tau chết rồi, bay còn sống phải nói lại cho con cháu: Chúng nó đã cầm súng, mình phải cấm giáo”. Đó chính là chân lý của Cách mạng được nảy sinh lan tràn từ mảnh đất Tây Nguyên thấm đầy  máu và nước mắt.

Tnú trở thành người chiến sĩ, người cán bộ có tinh thần kỷ luật cao.

Từ đây cả dân làng Xôman đã cùng nhau đoàn kết vùng dậy cầm lấy giáo mác… làm vũ khí chống lại những vũ khí súng đạn tối tân tàn bạo của Mỹ – Ngụy. Và cái chặng đường cầm vũ khí của Tnú được đã nối tiếp bằng việc “đi lực lượng”. Tnú đã vượt qua mọi đau thương và bi kịch của cá nhân mình , tham gia lực lượng giải phóng quân để muốn  quét sạch tất cả những thằng Dục và cũng căm ghét  kẻ thù không đội trời chung với vợ con anh còn tồn tại trên đất nước Việt Nam này.

Khi đã trở thành một người chiến sĩ giải phóng quân, Tnú  trở thành một cán bộ có tinh thần kỷ luật cao: tuy rằng nhớ quê hương gia đình, nhưng phải cấp trên cho phép duyệt  mới được về “cấp trên cho về một đêm. Tnú chỉ về một đêm”. Anh cũng là con người sống rất tình cảm: “trên đường về lại làng, mỗi gốc cây, mỗi con đường với anh là kỷ niệm nhất là nhớ gốc cây xà nu lớn nơi Mai đã nắm bàn tay anh mà khóc, kỷ niệm ấy như dao cắt vào lòng”.

Về gần tới làng bỗng  nghe thấy  “tiếng chày giã gạo” ruột gan anh bỗng cồn cào rồi nhung nhớ. Anh để cho  “vòi   nước của làng mình dội lên người như ngày trước” để cảm nhận  được cái sự mát lành của vị ngọt quê hương

Nghệ thuật xây dựng nhân vật

Ngôn ngữ sử thi hào hùng đanh thép  kết hợp với cái chất lãng mạn say mê. Cách dựng truyện và  tạo bối cảnh rất  phù hợp. Lời văn thơ  giàu tính tạo hình, giàu nhạc điệu, khi thâm trầm mà  khi lại  tha thiết và  trang nghiêm. Nhân vật được tạo dựng nên bằng bút pháp của  sử thi. Tnú  được tạo dựng là một nhân vật anh hùng, nhân vật đó còn sống mà  lại được  hiện diện trong từng lời kể của cụ Mết, đang hiện diện trước mắt các  dân làng. Vì thế tính chân thực  càng cao và  càng hào sảng.

Kết bài

Tóm lại là , hình tượng của Tnú là hình tượng điển hình tiêu và mẫu mực của người anh hùng đại diện cho số phận và con đường gian khổ bi thương đi đến cách mạng của các dân tộc Tây Nguyên trong thời đại chống Mỹ. Qua cuộc đời bi tráng và đầy đau thương ấy mà anh hùng của Tnú, nhà văn Nguyễn Trung Thành đã ngợi ca con người Tây Nguyên kiêu hùng bất khuất dũng cảm và can trường. Cũng qua nhân vật này thì  nhà văn một lần nữa muốn truyền đạt và khẳng định chân lý bất diệt của thời đại “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”.